W naszej szkole jest realizowany "Ogólnopolski program
profilaktyki czerniaka".
Dla uczniów prowadzone są zajęcia mające na celu zwiększenie świadomości
dotyczącej profilaktyki nowotworów skóry.
Czerniak - niebezpieczny nowotwór widoczny dla oka. Czerniak jest jednym z kilkudziesięciu
nowotworów złośliwych skóry, ale też jednym z najbardziej agresywnych. Dane z
Krajowego Rejestru Nowotworów wskazują, iż czerniak coraz częściej występuje u
młodych ludzi w wieku 24-40 lat, a w szczególności wśród kobiet. Co roku w
Polsce 3 tys. pacjentów dowiaduje się, że choruje na czerniaka. Zauważyłeś
zmiany barwnikowe (tzw. pieprzyki)? To dobry moment, żeby sprawdzić zmiany
skórne u dermatologa.
Na czerniaka najczęściej chorują osoby młode, zwłaszcza o jasnej karnacji i
włosach.
Aby rozpoznać czerniaka, warto obejrzeć zmiany na skórze, kierując się zasadą
ABCDE.
Badanie pieprzyków najlepiej zrobić jesienią, żeby sprawdzić obecne i nowe
zmiany.
Czerniak to złośliwy nowotwór, który daje przerzuty, dlatego ważne jest wczesne
wykrycie.
Czerniak jest nowotworem złośliwym najczęściej atakującym skórę, ale może
również występować w obrębie błony śluzowej ust i nosa, a także na paznokciach, gałce ocznej i w
miejscach intymnych. Charakterystyczny dla czerniaka jest agresywny wzrost oraz
możliwość tworzenia wczesnych i licznych przerzutów, które są bardzo trudne w
leczeniu farmakologicznym. To właśnie czerniak przerzutowy jest najbardziej
śmiertelną formą choroby.
Diagnostyka - ABCDE czerniaka
Regularna i dokładna obserwacja własnej skóry pozwala na wczesne wykrycie
nowotworu. Każde znamię, narośl czy pieprzyk, który budzi niepokój lub zmienia
się w czasie, należy jak najszybciej skontrolować. Zaleca się jak najszybsze
zbadanie zmiany przez lekarza dermatologa lub chirurga-onkologa i w razie
jakichkolwiek wątpliwości jej usunięcie.
Wczesnego rozpoznania czerniaka można dokonać samodzielnie,
stosując kryteria ABCDE czerniaka:
A - asymetria np. znamię "wylewające się" na jedną
stronę;
B - brzegi nieregularne, nierównomierne, poszarpane, posiadające zgrubienia;
C - czerwony lub czarny i niejednolity kolor;
D - duży rozmiar, wielkość zmiany powyżej 0,5 cm;
E - ewolucja, czyli postępujące zmiany zachodzące w znamieniu.
Objawy takie jak swędzenie, krwawienie i pękanie znamienia są sygnałem
alarmowym i wymagają natychmiastowej konsultacji lekarskiej.
Ryzyko zachorowania na czerniaka wzrasta głównie wśród osób, które
reprezentują szczególny typ urody oraz u których w rodzinie występowały już
przypadki czerniaka lub innych nowotworów skóry. Czynniki, które sprzyjają
powstawaniu czerniaka, to: jasna karnacja, jasne oczy, rude lub blond włosy,
piegi lub liczne znamiona i zmiany barwnikowe,
niska tolerancja słońca i utrudnione opalanie, łatwość ulegania poparzeniom
słonecznym,
urazy skórne, blizny po stanach zapalnych i oparzeniach, zakażenie HPV.
Każda osoba, w tym w szczególności osoby z grupy podwyższonego ryzyka powinny
przestrzegać prostych zasad ochrony przed promieniowaniem ultrafioletowym.
Unikać przebywania na bardzo intensywnym słońcu, szczególnie
w godzinach 11:00-16:00.
Stosować kremy z wysokimi filtrami UVA oraz UVB na całe ciało. Nosić okulary
przeciwsłoneczne i nakrycie głowy. Nie opalać się w solarium.
Regularnie, raz w miesiącu, oglądać swoją skórę, aby szybko rozpoznać nowe i
podejrzane zmiany. Skonsultować się z dermatologiem lub chirurgiem-onkologiem,
jeśli istnieje podejrzenie, że coś niedobrego dzieje się ze znamieniem.
Odbywać kontrolne coroczne wizyty u dermatologa lub chirurga-onkologa.
Ważnym elementem profilaktyki czerniaka oraz nowotworów skóry jest rezygnacja z
solarium. Promieniowanie solarium jest około 10-15 razy silniejsze niż
promieniowanie słoneczne w najbardziej gorący dzień. Można zatem przyjąć, że
10-minutowa wizyta w solarium obciąża skórę jak niemal 100 minut przebywania w
pełnym słońcu bez żadnej ochrony skóry. W Polsce od lutego 2018 roku obowiązuje
ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami korzystania z solarium, które
zakazuje korzystania z solariów dzieciom i młodzieży do 18. roku życia. Badanie
znamion przeprowadzane u specjalisty jest szybkie, bezbolesne i nieinwazyjne.
W galerii zostały zamieszczone prace uczniów poświęcone
profilaktyce czerniaka.
Gabriela Wiencek
2020-08-11 13:25:25